“Tôi vốn không phải là người say mê sưu tập đồ cổ, cũng chưa bao
giờ tôi có ý sẽ sưu tập đồ cổ như một thú chơi của mình”, ông Khánh bắt
đầu câu chuyện với chúng tôi.
Mỗi món đồ trong bộ sưu tập của mình đều được ông Khánh cất giữ và
gói gém cẩn thận. Bộ sưu tập của ông giáo về hưu có gần 50 hiện vật ở 34
hạng mục gồm: ấn triện, khế ước ruộng đất, đồng bạc, sách giáo khoa,
bạc cổ... Phần lớn số hiện vật này có từ 30 đến 50 năm, số còn lại có
tuổi trên 200 năm. Ngoài ra các hiện vật này còn được chế tác trên trên
nhiều loại vật liệu gỗ, ngà voi, đồng...
Sau vài ngày tìm kiếm, dò hỏi, ông Khánh được một người họ Dương tặng cho chiếc thẻ sưu của một người tên Dương Nại ở xã Thạch Hội (huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) vào năm 1943.
Tiếp tục sưu tập các hiện vật, ông Khánh còn phát hiện nhiều nhà tại địa phương còn lưu giữ rất nhiều những hiện vật cổ có giá trị phục vụ trong dạy học. Cùng với học sinh tham gia đóng góp, bộ sưu tập dạy học của ông giáo Lê Văn Khánh ngày càng phong phú và đa dạng hơn. Nhiều tư liệu quý được tìm thấy như khế ước ruộng đất bằng chữ Hán của các thời vua Quang Trung, vua Gia Long, Minh Mạng, Thiệu Trị, Tự Đức, Thành Thái, Duy Tân, Đồng Khánh, Bảo Đại... hay tấm “Giấy chứng nhận quyền sở hữu ruộng đất” do Chính phủ Việt Nam Dân chủ cộng hòa năm thứ XI (1955) cấp theo Luật Cải cách ruộng đất, có dấu mộc đỏ của “Ủy ban hành chánh tỉnh Hà Tĩnh”.
Ngoài khế ước ruộng đất, bộ sưu tập của ông Khánh còn có 5 chiếc ấn, triện cổ vô với hình thù đa dạng như hình vuông, chữ nhật, bầu dục… “Cấp thấp nhất là dấu của thôn cái này do tức lý trưởng giữ, sau đó là hộ tịch ấn của xã trưởng, đến chánh tổng, tri huyện và dấu của địa phương ở cấp xã”, ông Khánh giải thích.
“Cũng trong tác phẩm Tắt đèn có đoạn chị Dậu bán cả con lẫn chó được 2 đồng để nộp một suất thuế sưu mà lý trưởng vẫn thu 1 đồng khi đóng dấu vào đơn. Cái triện lý trưởng quan trọng như thế nên tôi tiếp tục tìm được chiếc triện đồng lý trưởng làng Yên Dưỡng, tổng Vân Tán nay là xã Cẩm Bình”, ông Khánh lần lượt giới thiệu nguồn gốc từng hiện vật.
Về giáo dục, ông Lê Văn Khánh còn sưu tầm nhiều hiện vật
có giá trị như cuốn sách giáo khoa địa dư (tức môn Địa lý) in bằng chữ
quốc ngữ cách đây hơn 100 năm (in năm 1911, tại Hải Phòng) dùng cho học
sinh lớp đệ nhất Tiểu học (lớp 5 hiện nay); bằng Tiểu học yếu lược thời
Pháp thuộc của ông Nguyễn Đắc Đằng (sinh năm 1917) tại xã Thạch Khê
(tổng Vân Tán, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh). Bằng được cấp ngày 9/8/1930.
Một nửa bằng in bằng tiếng Pháp, nửa bên trái in bằng chữ quốc ngữ…
Bản thân ông cũng tự lưu giữ được những món đồ “cổ” khá lạ như sổ
“Chứng nhận đăng ký máy thu thanh” do Bưu điện tỉnh Hà Tĩnh cấp cho vào
tháng 10/1975 hay giấy chứng nhận quyền sở hữu xe đạp năm 1972… "Trong
bộ sưu tập có đến hơn 20 khế bán ruộng viết bằng chữ Hán là của gi đinh
tôi. Địa chỉ mua bán các khế này là làng Lương Điển, tổng Thổ Ngọa (nay
là xã Cẩm Hưng, huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh). Phần còn lại là do đóng góp
công sức của học sinh và phụ huynh lớp 10A và 10B trong 2 từ năm 1976
đến 1978 trường cấp ba Cẩm Bình", ông Khánh chia sẻ.“Bộ sưu tập này vốn dĩ ra đời để phục vụ cho quá trình dạy học, tôi hoàn toàn không có ý trục lợi từ những món đồ cổ này. Chính vì vậy, tâm nguyện của tôi muốn sẽ có nơi lưu lại các hiện vật này cho thế hệ trẻ mai sau được hiểu rõ hơn về một số thời kỳ lịch sử dân tộc nước ta”, người thầy giáo về hưu bộc bạch.
Phương Hồ
0 nhận xét :
Đăng nhận xét