Cái
khổ vì thân hay bệnh khổ là điều tất yếu trong "ngũ thú tạp cư địa"
này. Nhưng cái khổ đó chưa quan trọng bằng cái khổ bởi vô minh.
Ta thường nghe nói "có thân có bệnh", hay như Đại thi hào Nguyễn Du từng viết "Có thân phải khổ vì thân, cũng đừng trách lẫn trời gần trời xa!". Vì thế, hầu hết 98% con người đều khốn đốn vì mang thân bệnh.
"Khổ vì thân" có hai loại chính: bệnh
khổ và nạn tai khổ, còn vô số cái khổ phụ mà tóm gọn trong "Tứ đế". Bệnh
khổ cũng ẩn tàng vô số tướng trạng, từ chuyện nhức đầu, đau răng, cảm
mạo cho đến những bệnh nan y. Nạn tai khổ cũng có lắm trường hợp mà do
tập nghiệp chiêu cảm; tập nghiệp do câu hữu chủng tử bất thiện trong quá
khứ và câu hữu túc duyên trong hiện tại kết thành.
Như vậy, cái khổ vì thân hay bệnh khổ là
điều tất yếu trong "ngũ thú tạp cư địa" này. Nhưng cái khổ đó chưa quan
trọng bằng cái khổ bởi vô minh.
Ví dụ, một bệnh nhân nan y, thay vì phải
kiêng cữ một số món ăn tác hại cho cơ thể, lại ăn uống thoải mái theo
khẩu dục, tiếp tục sát sinh hại vật tạo thêm nghiệp mới trong khi nghiệp
cũ đang trả chưa xong. Người lao phổi mà cứ tiếp tục hút thuốc. Người
nhiễm bệnh xã hội mà cứ tiếp tục quan hệ lung tung... đó là vô minh; vì
mình không thương mình thì ai giúp mình chữa khỏi bệnh. Do vô minh luôn
tạo thêm chủng nghiệp khổ đau nên bệnh khổ chưa bằng cái khổ vì vô minh.
Sở dĩ mình biết bệnh là khổ, hay biết
khổ vì bệnh, là do cảm thọ; cảm thọ có vui, buồn thương ghét... là cảm
thọ của tâm lý; cảm thọ bệnh khổ là cảm thọ về thân vật lý. Cùng một sự
kiện, phàm phu cảm thọ khổ đau, nhưng thánh nhân lìa vọng nên không thấy
buồn vui sướng khổ. Vào thời đại "Cách mạng Văn hóa tại Trung quốc",
Hòa thượng Hư Vân chịu nhiều tai ương khổ đau về thân xác, đối với
thường tình, có lẽ sẽ vô cùng thống khổ đau thương, nhưng Đại lão Hòa
thượng an nhiên vì Ngài đã lìa cảm thọ thường tình trong trạng thái an
định.
Như thế, cái mà thế gian cảm nhận là khổ
đau, vì tập khí về cảm thọ còn tồn tại, thì thánh nhân không còn tập
khí đó, các Ngài làm chủ mọi cảm thọ. Ngay cả những hành giả nhập đại
định, những xúc tác trên nhục thân như trơn nhám, đau rát, nóng lạnh...
không còn hiện hữu. Vậy cái gọi là bệnh khổ, cái khổ về bệnh, có thể
được chuyển hóa trên hai cơ bản:
Một là hóa giải bệnh ngoài việc dùng
phương tiện y dược (cầu may vì không chắc chắn hết bệnh như các bệnh nan
y), bệnh nhân cần hành thiện tạo phước với một lực lượng tương đương
hoặc lớn hơn cái bệnh đang có.
Hai là đối diện trực tiếp với bệnh thân
và tâm để thấy được thực chất cái cảm giác khổ đau đó. Trực diện, quán
sát và lắng nghe là hạnh của Quán Thế Âm về một thực tại. Hạnh nguyện
chữa trị là hạnh nguyện của Dược Vương, tuy Bồ tát đa hạnh nhưng tựu
trung một hạnh đã bao hàm tất cả: "nhất đa tương dung" là vậy.
Cảm thọ là một trạng thái tâm lý kết hợp
sinh lý. Chính vì thế, phẩm Phổ Môn bảo: Do sức niệm Quán Thế Âm mà vào
lửa đốt không cháy. Khi lửa sân bộc phát thiêu đốt mọi công đức thì
hành giả tự quán sát tâm ý đương khởi, lửa sân liền tan làm sao hành giả
bị đốt cháy được? Mọi cái khổ cũng thế, đó là trạng thái tâm lý được
phát khởi bởi tác duyên vật lý, khi tâm sinh lý kết hợp thì nạn tai
duyên chướng bùng khởi.
Một người bình thường nhìn thấy người
khiếm thị hoặc tật nguyền, họ nghĩ rằng nạn nhân chắc là thống khổ lắm,
nếu nạn nhân đó bị bẩm sinh thì họ cũng có cảm giác bình thường như bao
người bình thường khác về thân thể. Nếu người mù được cho cặp mắt sáng
thì họ có cảm giác sung sướng hơn người đang sáng mắt.
Vậy một người đang sáng mắt và một bệnh
nhân được chữa lành mắt sáng, cảm thọ của hai người khác nhau, phải
chăng đó là cảm thọ do tâm lý mà có. Nếu thân vật lý không bị tác động
bởi trạng thái tâm lý thì cái gọi là khổ của thân vật lý chưa hẳn là khổ
thật.
Vậy cái khổ theo cảm nhận của thế nhân
khác với cái thấy khổ của các bậc xuất ly tam giới, hoặc ít nữa cũng
khác với những hành giả làm chủ mọi cảm thọ.
Tóm lại, bệnh khổ là loại bệnh phổ thông
của mọi chúng sinh đang mang trong tâm cái mầm mống tham muốn. Tham
muốn khỏi bệnh không được là khổ; triệu chứng thân thể đi ngược lại mong
muốn là khổ. Như vậy khổ là một loại bệnh chứ không chỉ có bệnh mới
khổ, đó là bệnh thuộc tâm lý hơn là vật thể sinh lý; đã là tâm lý thì
bệnh khổ là loại cảm thọ như huyễn.
Ta thử hỏi: Thật sự là bệnh khổ hay là
bệnh huyễn mới nắm căn nguyên để giải thoát mọi bệnh tình. Lúc bấy giờ,
mỗi người chúng ta là một lương y, ta có thương mình mới nói đến thương
mọi loài, vì lương y như từ mẫu là vậy!
- Theo PHẬT GIÁO VIỆT NAM
0 nhận xét :
Đăng nhận xét