Bức
ảnh nổi tiếng nhất của cựu phóng viên chiến trường Đoàn Công Tính đang
là chủ đề tranh cãi lan rộng trên thế giới về tính chân thực của thể
loại ảnh báo chí.
Visa pour I’Image Perpignan là
festival nhiếp ảnh báo chí lớn nhất thế giới tổ chức hằng năm ở thành
phố Perpignan, miền nam nước Pháp.
Năm 2014, các cựu phóng viên chiến
trường Việt Nam gồm Đoàn Công Tính, Mai Nam, Chu Chí Thành, Hứa Kiểm đã
được mời tham dự sự kiện này.
Trong đó bức ảnh bộ đội Trường Sơn đu
dây vượt thác của nhà nhiếp ảnh Đoàn Công Tính đặc biệt gây ấn tượng ở
festival. Tờ The New York Times của Mỹ đã chọn bức ảnh làm tiêu điểm cho
loạt ảnh giới thiệu về ảnh chiến trường Việt Nam tại Perpignan.
Tiếp theo tiếng vang của festival, vào
giữa tháng 4-2015 ban tổ chức Visa pour I’Image Perpignan tiếp tục giới
thiệu triển lãm này tại Trung tâm Văn hóa Pháp ở Hà Nội. Bức ảnh bộ đội
đu dây của nhiếp ảnh gia Đoàn Công Tính một lần nữa được chọn in poster
chính cho triển lãm.
Trên mạng lan truyền hai bức ảnh với
những chi tiết khác nhau được các nhiếp ảnh gia, nhà nghiên cứu...so
sánh. Bên trái là bức ảnh của ông Đoàn Công Tính in trong sách ảnh
Khoảnh khắc năm 2001. Bên phải là bức ảnh được giới thiệu tại Festival
Visa pour l'Image Perpignan 2014.
Bất ngờ bùng nổ tranh cãi
Tuy nhiên, hiện các nhà nhiếp ảnh, nhà
nghiên cứu... trên thế giới đang tranh luận về tính chân thực của bức
ảnh. Họ gây áp lực lên ban tổ chức Visa pour I’Image Perpignan đề nghị
giải thích, đồng thời thông báo
đến các tờ báo từng đăng tải bức ảnh
này.
Trên trang blog cá nhân, nhà nhiếp ảnh
Đan Mạch Jorn Stjerneklar đã kể lại câu chuyện ông gặp nhà nhiếp ảnh
Đoàn Công Tính thế nào.
Vào một ngày cuối tháng 4-2015, ông cùng
một nhà báo nữ Đan Mạch khác là Helle Maj đến gặp nhà nhiếp ảnh Đoàn
Công Tính tại nhà riêng để thực hiện loạt bài phỏng vấn về các nhà nhiếp
ảnh chiến trường.
Khi tác giả Đoàn Công Tính đưa cho ông
quyển sách ảnh Khoảnh khắc của Đoàn Công Tính in năm 2001, Stjerneklar
phát hiện ở trang thứ 162, bức ảnh bộ đội Trường Sơn đu dây khác hẳn bức
ảnh ông thấy tại festival Visa pour I’Image Perpignan 2014.
Theo tường thuật của Stjerneklar, khi
ông hỏi tác giả tại sao hai bức ảnh lại khác nhau, ông Đoàn Công Tính đã
nhìn xuống và giải thích rằng do phim gốc bị hư nên có sự can thiệp
trên.
Stjerneklar kể về ấn tượng của ông khi
lần đầu tiên nhìn thấy bức ảnh ở Pháp năm 2014: “Nó là một biểu tượng.
Không gì khác hơn nữa!”.
Nhưng khi nghe lời giải thích của Đoàn
Công Tính ở nhà riêng một năm sau, cảm giác của Stjerneklar là: “Giây
phút đó tôi như người thuộc thế giới khác!”.
Những so sánh về những điểm giống nhau,
khác nhau của hai bức ảnh cũng lan đi trên mạng xã hội với nhiều cảm
giác sững sờ, kinh ngạc của những người từng hâm mộ bức ảnh trên thế
giới.
Tờ The New York Times sau đó đã gỡ bức
ảnh xuống kèm theo lời giải thích của ban biên tập. Tác giả, nhà nghiên
cứu thể loại ảnh chiến trường David Campbell (Mỹ) cũng tung lên một bài
viết dài với sự nghiên cứu của các đồng nghiệp, trong đó có cả câu
chuyện của Stjerneklar.
Dường như các ý kiến của David Campbell,
Stjerneklar đều không chủ ý buộc tội nhà nhiếp ảnh Đoàn Công Tính.
Nhưng họ chỉ trích và gây sức ép gay gắt lên ban tổ chức festival Visa
pour I’Image Perpignan 2014.
Họ đặt vấn đề trách nhiệm tuyển chọn vì
festival ảnh báo chí lớn nhất này có tiêu chí là không chấp nhận ảnh sắp
đặt, sao lại để “vuột” một vụ mà họ gọi là xìcăngđan lớn như thế!
Bức ảnh đẹp là sản phẩm... Photoshop
Trao đổi với nhiếp ảnh gia Đoàn Công
Tính, ông thừa nhận có buổi gặp gỡ với nhà nhiếp ảnh Đan Mạch Jorn
Stjerneklar và nhà báo Helle Maj tại nhà riêng hồi cuối tháng 4-2015.
Ông cũng xác nhận đã giải thích với
Stjerneklar rằng do phim gốc không đạt chất lượng nên ông phải nhờ kỹ
thuật Photoshop để tạo nên bức ảnh trên.
Đoàn Công Tính giải thích rõ hơn rằng do
phim gốc không đạt chất lượng nên ngay trong thời chiến tranh ông đã
không gửi đi đâu mà cất giữ ở nhà.
Sau này ông lấy ra, đem đến phòng lab
nhờ họ dùng kỹ thuật Photoshop để tạo thêm phông nền là thác nước để
hoàn chỉnh bức ảnh. Cả bức ảnh của năm 2002 và 2014 đều là kết quả của
hai lần Photoshop khác nhau.
“Vì bức ảnh này không nổi tiếng nên tôi
lưu trong đĩa cùng hàng trăm bức ảnh khác chỉ để chơi cá nhân. Đến khi
ông Patrick Chavel - người tuyển chọn của Festival Visa pour I’Image
Perpignan 2014 - đến thì tôi đưa họ luôn cái đĩa. Vì không trực tiếp gửi
ảnh nên tôi không biết là họ chọn bức ảnh này!” - Đoàn Công Tính cho
hay.
Trước đây, Đoàn Công Tính được nhiều lần mời ra nước ngoài triển lãm ảnh chiến tranh nhưng ông chưa hề đem theo bức ảnh này.
Tác giả cũng giải thích ngoài việc in
trong quyển sách ảnh Khoảnh khắc xuất bản năm 2001, bức ảnh này chưa hề
được công bố trên báo chí trước Festival Visa pour I’Image Perpignan
2014.
Nhưng trước những tranh cãi hiện nay do
bức ảnh mang lại, tác giả của bức ảnh nổi tiếng Nụ cười thành cổ Quảng
Trị đã bày tỏ sự tiếc nuối: “Khi sự việc xảy ra, người đại diện của
Festival Visa pour I’Image Perpignan 2014 có đến đây đặt vấn đề tôi sẽ
giải thích thế nào. Tôi cũng giải thích hoàn toàn như vậy. Tuy nhiên, vì
những sai sót cá nhân của mình mà khiến họ bị lôi vào sự việc xôn xao
hiện nay, tôi cũng đã gửi lời xin lỗi”.
Lời xin lỗi vì những sơ suất đã được gửi
đi nên bài học khi “chơi” với thế giới càng là một kinh nghiệm nhớ đời,
không chỉ cho riêng một người.
- Theo TUỔI TRẺ ONLINE
0 nhận xét :
Đăng nhận xét